Có lẽ đây là một trong số những nghề khá phổ biến trong xã hội hiện nay, dù bị cấm nhưng vẫn tồn tại, nhưng cũng là một nghề đáng được ghi chép trong cuộc sống đầy màu sắc của xã hội hiện đại hôm nay. Không khó để bắt gặp một sạp nhỏ bên lề đường chỉ có bộ bàn ghế đơn sơ và tấm bảng ghi kết quả quay số hàng ngày, vài ba tập xổ số, một tờ giấy than với cây bút viết tại các con đường lớn nhỏ ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Chỉ mất vài ba phút để bạn có thể ghi ngay cho mình một “con” lô hay đề và đợi kết quả sau hơn 7h tối để biết vận may có mỉm cười hay không.
Chưa có nghiên cứu chính xác nghề này có từ thời nào, một vài ý kiến cho rằng nghề này du nhập từ thời Pháp thuộc, nhưng sau thời kỳ đổi mới vào những năm 90 của thế kỷ trước, nghề này chính thức phổ biến cho đến ngày nay.
Ở giai đoạn đầu, nghề này có tên là nghề ghi đề.
Ghi đề tức là giải thưởng chỉ căn cứ vào kết quả của giải đặc biệt. chỉ với một khoản tiền nhỏ bất kỳ, người ta có thể có gấp 70 lần số tiền đó nếu con số lựa chọn trùng với hai số cuối của giải đặc biệt xổ số của Nhà nước. Và cách tính đề duy trì từ đó đến nay, luôn là 1 ăn 70.
Vào những năm 90 thế kỷ 20, đã có những thơ dạng câu ca dao Folklore về hình thức ghi đề này:
“Được thì một yến gạo quê
Không thì vác chiếu ra đê mà nằm”
Khi đó, đơn vị nhỏ nhất có thể chơi đề (đánh đề) là 100 VND, và nếu trúng, thì được trả thưởng 7000 VND, tương đương với một yến gạo.
Vì việc ghi lô đề dựa hoàn toàn vào kết quả sổ xố hàng ngày, nên người chơi thực sự rất quan tâm vào xổ số kiến thiết miền Bắc, miền Trung, miền Nam. Cụm từ “Ích nước lợi nhà” chính là cách nhà nước khuyến khích người dân mua xổ số để dùng số tiền thu được vào xây dựng các công trình dân sinh và đầu tư công nghiệp hóa.
Nhưng có lẽ, việc ghi đề trong “dân gian” khá dễ dàng, thuận tiện, việc trả thưởng nhanh chóng… nên “đề” vẫn tồn tại song song. Tuy nhiên, hình thức “cờ bạc” này không có sự đóng góp cho xã hội, tổ chức tự phát và có thể tạo ra những tiêu cực, trở thành tệ nạn xã hội nên bị cấm từ đó tới nay. Nhưng luật cấm này chỉ tồn tại trên giấy tờ chứ không ngăn được cộng đồng đánh và chơi đề lan truyền ngày càng rộng rãi ra các vùng miền trong cả nước.
Sau khi ghi đề ra đời, người dân đã sáng tạo thêm ghi Lô và trở thành Chơi Lô Đề
Không dừng lại ở đó, khi nhu cầu trở lên cao hơn bao giờ hết, người chơi muốn được tận hưởng may rủi nhiều hơn, cách chơi ghi đề đã được cải biên và sáng tạo thêm ghi “lô”. Đó là việc lựa chọn các con số trùng với số cuối của các giải quay số của xổ số nhà nước. Rồi từ đó phát triển thành rất nhiều hình thức khác nhau. Và, dường như có tính cạnh tranh, xổ số nhà nước có tên là Lô Tô đã ra đời sau phong trào Lô của xã hội.
Khác với đề, lô là các kết quả 2 chữ số cuối của 26 giải từ giải nhất đến giải bẩy. Các kết quả lô 2 chữ số trung nhau gọi là nháy. Lô chơi 1 ăn 4 (23k một điểm ăn 80k) và nhân với số nháy về. Lô về nhiều giải nên tỷ lệ trúng hơn hơn chơi đề, nhưng bù lại lô chỉ được ăn có 4 lần.
Việc tổ chức ghi Lô – Đề thường có một đường dây, gồm có chủ Đề (nhà cái) và các nhà con (nơi ghi lô đề – thường là các quán nước, sạp vé vỉa hè). Người tham gia gọi là Con Lô, Con Đề.
Các “con Đề” có thành phần khá đa dạng: viên chức, dân văn phòng, người lao động nghèo… Có người chơi thường xuyên, nhưng cũng có người thỉnh thoảng tham gia. Lô đề thực sự rất dễ chơi, số tiền bỏ ra chơi cũng rất thoải mái, một vài nghìn lẻ đến tiền chục hay trăm triệu. Miễn có bao nhiêu thì chơi bấy nhiêu. Các bác xe ôm chỗ tôi ở cũng thường chơi vài nghìn lẻ mỗi ngày và bàn tán rôm rả mỗi khi rảnh rỗi về việc dự đoán đề hôm nay về bao nhiêu.
Những người chơi tham gia thường xuyên thường rất có tín tâm vào sự may mắn. Do đó, xuất hiện thêm các hình thức hỗ trợ như Thơ đề, Thơ giải mộng, Soi Cầu (dự đoán trước các kết quả theo một quy tắc nào đó)… Thậm chí còn ra đời các Thánh Đề, Trạng Đề. Cá biệt còn có các Tiến sỹ Toán học tham gia vào việc tính toán…
Và có lẽ, việc tập trung bàn tán, thảo luận khá thú vị nên Lô – Đề dân gian hấp dẫn hơn so với các hình thức của Nhà nước chăng? Không chỉ hấp dẫn, nó còn mang tính đại trà, là chủ đề dễ được nhắc và hưởng ứng nhất tại bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào và với bất kỳ ai đang rảnh rỗi. Từ một thanh niên trẻ đến một ông già cũng có thể nói đến “Lô Đề Học” cả ngày vì cái thiên biện vạn hóa trong đó thực sự rất thú vị.
Lô đề giờ đây dễ chơi hơn bao giờ hết nhờ các nhà cái mở dịch vụ đánh Lô Đề Online
Lô – Đề tới nay vẫn tồn tại. Và dường như đang đến thời cực thịnh từ trước tới nay, bởi lẽ, chưa bao giờ thông tin quảng cáo về kết quả xổ số nhanh, quảng cáo dự đoán kết quả… lại nhiều đến thế. Các ứng dụng điên thoại thông minh gửi kết quả xổ số ngay khi lễ quay giải kết thúc, các hình thức đánh lô đề qua mạng đơn giản với vài cái chạm trên màn hình cảm ứng.
Những người ngồi vỉa hè uống trà đá vẫn rất đông, nhưng họ ai cũng cầm điện thoại mỏng và to để nắm bắt được hết mọi thông tin hàng ngày, chơi và đặt số đề qua mạng chứ không cần đến ghi tại các điểm bên đường nữa, tiện lợi, nhanh và không mất công đi lại.
Đó là cả một quá trình hình thành , phát triển của lô đề tại Việt Nam. Chỉ biết rằng hiện tại, sức cuốn hút của môn nghệ thuật giải trí này vẫn còn đang len lỏi vào tận những con ngõ nhỏ của đất Hà Thành, từng xóm trọ, hàng nước. Chỉ khác là bây giờ người ta đánh và lấy kết quả nhanh và chính các hơn nhiều cái thời chưa có Internet.
